Ўзбекистон ва Туркия азалдан тарихи ва маданияти ўзаро яқин бўлган мамлакатлардир. Шу боис, икки мамлакат ўртасидаги сиёсат, иқтисодиёт, савдо-сотиқ, транспорт, энергетика, қишлоқ хўжалиги, саноат, маданият ва таълим каби соҳалардаги ҳамкорлик алоқалари йил сайин кенгайиб бормоқда. Айниқса, ушбу ҳамкорлик алоқалари сўнгги беш йилда стратегик шериклик даражасига кўтарилди. Бунда икки мамлакат раҳбарларининг мунтазамлик касб этаётган олий даражадаги учрашувлари ҳамда самимий мулоқотларининг ўрни алоҳида аҳамият касб этади.
Жумладан, ўтган қисқа вақт ичида икки давлат раҳбарларининг беш маротаба ташрифлари амалга оширилди. Хусусан, Президентимиз Шавкат Мирзиёев 2017 ва 2020 йилларда Туркияга расмий ташриф билан борган бўлса, Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдоған 2016, 2018 йиллар ҳамда 2022 йилнинг 29-30 март кунлари Ўзбекистонга ташрифини амалга оширди.
Бу галги ташриф доирасида икки мамлакат ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик, республикаларимиз парламентлари, давлат идоралари, ишбилармон доиралари ва жамоатчилиги ўртасидаги алоқаларни янги босқичга олиб чиқишга қаратилган учрашув ва мулоқотлар ўтказилди. Жумладан, Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ва Туркия Президенти Режеп Таййип Эрдоған иштирокида олий даражадаги Стратегик ҳамкорлик Кенгашининг иккинчи йиғилиши бўлиб ўтди. Ушбу Кенгаш 2020 йилда Президент Шавкат Мирзиёевнинг Туркияга амалга оширган расмий ташрифи доирасида ташкил этилган эди.
Тошкентда бўлиб ўтган Кенгашнинг иккинчи йиғилишида кўп қиррали Ўзбекистон — Туркия ҳамкорлигини янада кенгайтиришга қаратилган имтиёзли савдо тўғрисидаги битим, Давлат чегаралари орқали товарлар ва транспорт воситаларининг ўтиши ҳақида олдиндан ахборот алмашиш тўғрисидаги баённома, меҳнат ва бандлик, суд экспертизаси ҳамда қурилиш соҳаларидаги англашув меморандумлари, Соғлиқни сақлаш вазирликлари ўртасида 2022-2023 йилларга мўлжалланган Ҳаракатлар режаси каби 9 та ҳужжат имзоланди.
Шунингдек, мулоқот жараёнида кейинги йилларда икки давлат ўртасидаги ўзаро товар айирбошлаш 2,5 баробарга ўсиб, 3,6 миллиард доллардан ошгани, қўшма корхоналар сони 5 баробарга кўпайиб, 2 мингдан ортиқни ташкил этаётгани, шунингдек, инвестициявий ҳамкорлик кўрсаткичлари 70 баробарга ўсгани эътироф этилди.
Ушбу кўрсаткичларни янада юқори босқичга олиб чиқиш учун ишга солинмаган имкониятлар кўплиги таъкидлаб ўтилди.
Шу билан бирга, ташрифнинг биринчи кунида Туркиянинг “Cengiz Enerji” компанияси томонидан Тошкент вилоятида амалга оширилган замонавий иссиқлик электр станциясини ишга тушириш ҳамда Сирдарё вилоятида ана шундай станция қурилишини бошлаш маросими бўлиб ўтди.
Тадбирда Президент Шавкат Мирзиёев лойиҳаларнинг аҳамиятига тўхталиб, ушбу мажмуалар Ўзбекистон ва Туркия ўртасидаги иқтисодий ҳамкорлик самараларининг ёрқин ифодаси эканини таъкидлади. Охирги бир йилнинг ўзида турк компаниялари Ўзбекистоннинг жадал ривожланаётган иқтисодиёти учун жуда муҳим бўлган 5 та йирик энергетика лойиҳаларини амалга оширгани алоҳида қайд этилди. Хусусан, ушбу станцияларнинг умумий қуввати бугунги лойиҳалар билан қўшиб ҳисоблаганда 1,4 минг мегаваттга етади.
Шунингдек, ташриф доирасида Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги билан Туркиянинг “Анадолу” агентлиги ўртасида ҳам ҳамкорлик битими имзоланди. Бундан кўзланган мақсад икки мамлакат халқларини доимий равишда мамлакатлардаги улкан ўзгаришлар, биргаликда амалга оширилаётган лойиҳалар ҳамда бой маданий мерос билан яқиндан таништириб бориш имконини беради.
Жумладан, ташрифнинг иккинчи кунида икки мамлакат раҳбарлари самимий мулоқотни давом эттириш мақсадида Хива шаҳрига жўнаб кетганлигининг ўзида ҳам катта маъно-мазмун мужассам. Ушбу ташриф доирасида икки қардош давлатлар раҳбарлари жаҳон цивилизацияси ва туркий халқлар маданияти ривожига бешик бўлган, дунё илм-фанига буюк мутафаккир ва олимларни етиштириб берган Хива шаҳрини зиёрат қилишди.
Хулоса қилиб айтганда, икки кунлик ташриф доирасида мамлакат раҳбарлари ўртасидаги ҳар бир учрашув ва мулоқотларда келгусида тарихи ва маданияти муштарак бўлган икки халқ ўртасида дўстона алоқаларни янада ривожлантиришга қаратилган муҳим келишув ва натижаларга эришилди.
Махфират ХУШВАҚТОВА,
Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги “Адолат” СДП фракцияси аъзоси