Ўқувчилар ёзги таътилга чиқди дегани, асосий иш энди бошланади, деганидир. Чунки ўқишлардан толиқиб, ёзги таътилга чиққан болаларни руҳий, жисмоний ва маънавий жиҳатдан тиклаб, тетик ва соғлом кайфиятда мактаб қучоғига қайтариш давлатимиз олдида турган энг асосий вазифалардан бири ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Болаларнинг дам олишларини тизимли ташкил этиш ва соғломлаштириш ишларини янада такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги 2022 йил 18 ноябрдаги қарорининг ижросини таъминлаш мақсадида Вазирлар Маҳкамасининг 2023 йил 27 февралдаги қарори билан соғломлаштириш оромгоҳларида болаларнинг дам олишини ташкил этиш бўйича яратилган концепциянинг умумий қоидаларида мамлакатимизда янги Ўзбекистонни барпо этишдек улуғ мақсадга эришиш йўлида асосий таянчимиз бўлган ёш авлодга эътибор ва ғамхўрлик кўрсатиш, уларга барча соҳаларда ўз иқтидори ва салоҳиятини тўлиқ намоён этиши учун зарур шароит ва имкониятлар яратиб бериш давлат сиёсатининг устувор йўналиши ҳисобланиши белгилаб қўйилган.
Шунингдек, мазкур концепцияда ёшларнинг билими ва иқтидори, ижодкорлик қобилиятини ривожлантириш билан бир қаторда ёш авлоднинг мазмунли дам олишини ташкил этиш ва соғломлаштириш соҳасидаги фаолиятни замонавий талабларга мос равишда тубдан қайта кўриб чиқиш лозимлиги таъкидланган.
Айниқса, соғломлаштириш оромгоҳларига жалб этиладиган болалар салмоғини кўпайтириш ва уларга кўрсатиладиган хизматлар сифатини ошириш ушбу йўналишдаги ишларни комплекс равишда такомиллаштириш ва ривожлантиришни, шунингдек, унинг доимий фаолият юритувчи тизимини яратишни тақозо этмоқда.
2023-2024-ўқув йилида Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги тармоғидаги 10 160 та мактабларга 700 000 нафардан зиёд болажонлар биринчи синфга қабул қилинган бўлиб, ўқувчилар сони 6,5 миллион нафарга етди.
Айни пайтда 414 мингдан зиёд 11-синф ўқувчилари мактаб билан хайрлашиб, мустақил ҳаёт сари қадам қўйишмоқда.
Демак, саноқда қолган 6 миллион нафар атрофидаги болаларнинг таътил давридаги ҳаёти ушбу масалага дахлдор бўлиб турибди. Хўш, шунча болажонларимизни тўлақонли равишда оромгоҳларга қамраб олишнинг имкони борми? Чунки тўққиз ой давомида таълим олиб, толиқиб таътилга чиққан ўқувчилар қайноқ ёз фаслида қимматли вақтларини қаерда ўтказадилар, деган ҳақли саволга жавоб топиш олдимиздаги энг долзарб вазифалардан бири ҳисобланади. Аслида бу савол ҳар йили шу пайтга келганда ота-оналарни, устозларни, жамоатчиликни ўйлантирадиган биринчи галдаги бошқотирма ҳисобланади.
Вазирлар Маҳкамаси тасдиқлаган концепцияда кўрсатилишича, болаларни соғломлаштириш оромгоҳлари уларнинг ёши ва салоҳиятини эътиборга олган ҳолда қуйидаги ихтисослашган йўналишларда ташкил этилади:
Интеллектуал ривожлантириш оромгоҳлари фан олимпиадалари, таълим соҳасининг турли даражадаги мусобақалари ғолиблари бўлган 10-14 ёшгача болаларнинг дам олиши ва соғломлаштирилиши учун йўналтирилиб, унда бир ёки бир нечта фанлар ёхуд тиллар чуқурлаштирилган тарзда ўргатилади;
Спорт-соғломлаштириш оромгоҳлари 8-16 ёшгача болаларнинг ўқув-машқ жараёнини давом эттириш, спорт маҳоратини такомиллаштириш, жисмоний тайёргарлик даражасини ошириш, соғлиғини мустаҳкамлашга йўналтирилган бўлиб, унда болаларнинг ёши ва спорт турининг ўзига хос хусусиятлари асосида ҳар хил гуруҳлар тузилади;
Санаторий-соғломлаштириш оромгоҳларида юрак қон-томир тизимининг касалланиши, нафас олиш, овқат ҳазм қилиш, таянч-ҳаракат аппаратининг ўзига хос бўлмаган хусусиятлари билан бетоб бўлиб турадиган 7-14 ёшгача болаларнинг дам олиши ва соғломлаштирилиши учун ташкил этилади;
Меҳнат ва дам олиш оромгоҳларида 15-18 ёшгача болаларнинг ижтимоий фойдали меҳнатини дам олиш ва соғломлаштириш билан бирга қўшиб олиб боришга йўналтирилиб, болалар ижтимоий фойдали меҳнатга тайёрланади ва уларнинг меҳнат кўникмалари шакллантирилади;
Ҳарбий-спорт оромгоҳларида 12-17 ёшгача болаларни ҳарбий ватанпарварлик руҳида тарбиялаш мақсадида ташкил этилади;
Экологик-биологик ва ўлкашунослик оромгоҳлари. 7-14 ёшгача болалар учун сайёҳлик-ўлкашунослик ва экскурсия ишлари ташкил этилади, уларга мамлакатимизнинг табиий, ижтимоий-иқтисодий ва тарихий жиҳатдан ўзига хос жиҳатлари чуқур ўргатилади;
Ихтисослашган болалар оромгоҳлари 7-14 ёшгача болаларнинг етакчилик ва фаоллигини шакллантириш, уларнинг ижтимоий мослашув кўникмаларини оширишга йўналтирилади, деб белгиланган.
Булардан ташқари, манфаатдор ташкилотларнинг таклиф ва ташаббуслари асосида бошқа йўналишлардаги болалар соғломлаштириш оромгоҳлари фаолияти ҳам йўлга қўйилиши мумкинлиги айтиб ўтилган. Шуни ҳисобга олиб, ёзги таътил пайтида болаларни тиббий, психологик кўрикдан ўтказиб, аниқланган касаллик турлари бўйича шифохоналарда, қишлоқ ва шаҳар врачлик пунктларида даволаш манзилларини ташкил этиб, тиббий ва маънавий тарбиячи назорати остида муддатли даволаш-профилактика ишлари амалга оширилиб, болаларга даволаш ва даволанишнинг дастлабки босқичи ҳақида тушунчалар бериб борилса, мақсадга мувофиқ бўлар эди. Шунингдек, болаларнинг қизиқиш ва интилишларини ҳисобга олган ҳолда мактаб шароитида инновацион руҳдаги тўгаракларни ташкил этиб, болаларни қамраб олиш мумкин.
Демак, ёзги соғломлаштириш даврида вазирликларга қарашли барча идоралар, ташкилот ва муассасалар маҳаллалар билан ҳамкорликда болаларнинг ҳар бир кунини мазмунли ўтказишга бош-қош бўлиб, уларни мамлакатимиздаги тарихий манзилларга, табиат қўйнига, музейларга, йирик саноат иншоотларига саёҳатларга олиб борса, маданий-маърифий тадбирларга жалб этиб, кутубхоналарда, илм-фан даргоҳларида ихтирочилар, ёзувчи-шоирлар, олимлар, тадбиркорлар, машҳур спортчилар билан учрашувлар уюштирса, саноат, қишлоқ хўжалигидаги янгиликлар билан таништириб, улар онгида умуминсоний ва миллий қадриятларни шакллантириб, дунёқарашлари ўзгарган ҳолда жонажон мактаблари қучоғига янгича руҳ ва кайфиятда қайтишига кўмаклашсалар, мақсадга мувофиқ бўлар эди.
