Пандемия даврида коронавирус инфекцияси, унинг оғир асоратлари ва ўлим ҳолатларидан қутулиб қолишнинг энг самарали йўли – хасталикка қарши эмланиш ҳисобланади.
Ўзбекистонда аҳолини коронавирусга қарши эмлаш тадбирлари 2021 йил 1 апрелдан бошланган. Бугунги кунга қадар мамлакатимизга COVID-19 гa қарши жами етти турдаги 49,8 миллион доза вакцина олиб келинди, яна 12 миллион доза вакцина келтирилиши кутилмоқда.
Республика аҳолиси, айниқса, болаларда коронавирус инфекциясига қарши иммунитетни шакллантириш мақсадида 2021 йил 21 сентябрдан 12 ёшдан катта болалар Pfizеr, 17 ноябрдан бошлаб тўлиқ эмлаш курсини олганлар бустер доза билан ихтиёрий равишда эмланмоқда.
Маълумот учун: “бустер” сўзи инглиз тилидан олинган бўлиб, кўмакчи, ёрдамчи, тезлатувчи, жадаллаштирувчи каби маъноларни англатади.
Хўш, бустер доза вакцина билан кимлар эмланади?
Бустер доза вакина билан эмланувчи контингент аввал икки ва уч компонентли тўлиқ вакцина курсини олган ҳамда вакцинанинг биринчи дозасини олганига 6 ой ва ундан ортиқ вақт ўтган бўлиши керак.
Мазкур дозани фуқаролар коронавирусга қарши аввал қандай вакцина билан эмланганидан қатъи назар, мамлакатимиздаги коронавирусга қарши барча вакциналардан фойдаланган ҳолда олишлари мумкин.
Ушбу соҳадаги халқаро экспертларнинг фикрича, вақт ўтиши билан эмлангандан кейин ҳосил бўлган антитаначалар камая бошлайди. Ҳар қандай шахс вакцинанинг 2 ёки 3 дозасини олганидан сўнг унинг организмида COVID-19га қарши антитаначалар пайдо бўлади ва маълум вақт ўтгандан сўнг уларнинг миқдори камайиб боради. Бустер доза билан қўшимча (қайта) эмланиш эса бирламчи эмланишдан кейин ҳосил бўлган иммунитет даражасини қисқа муддатда (ҳужайра даражасида аввал эмланганлик тўғрисида гуморал хотира мавжудлиги туфайли) кўтариб беради. Демак, бустер доза орқали сусайиб бораётган иммун тизимини қайтадан барқарор ҳолатга келтириш мумкин.
Бустер доза вакцина неча марта олинади?
Мутахассислар COVID-19га қарши ҳозирча бир маротаба бустер доза вакцина олишни таклиф қилмоқда. Мабодо пандемия узоқ вақт давом этгудек бўлса, бустер дозага бир неча маротаба мурожаат қилиниши ҳам мумкин.
Эслатиб ўтамиз, бустер доза вакцинадан фойдаланиш амалиёти тиббиётда анчадан бери мавжуд. Республикамизда шол, қизамиқ, қизилча, бўғма каби қатор юқумли касалликлар вакцинопрофилактикаси жараёнида қўлланилган.
Мутахассисларнинг фикрича, бустер доза вакцина билан эмланиш “альфа”, “дельта” штаммларидан ташқари “омикрон” штамми билан чақирилган COVID-19 касаллигидан ҳам ҳимоя қила олади. Мабодо касаллик юқса ҳам, у жиддий асоратларсиз, енгил ўтиб кетади.
Нурмат Отабеков,
Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати директори ўринбосари