Ажойиб замонда яшаяпмиз. Остона ҳатлаб кўчага чиқсак, ҳамма томонда машина. «Бу – тўқчиликнинг аломати!» деб шукрона келтирамиз. Йўл-йўлакай ҳар қадамда тамаддихонага дуч келамиз. «Бу – тўкинчиликнинг аломати!» деб хурсанд бўламиз. Ҳар қадамда дорихона. «Бу – касал кўплигининг аломати!» деб тушкунликка тушамиз.
…Бўлимга оғир бемор келтирилди. Айтишларича, унинг қовурғаси синган, боши лат еган, қўли курак соҳасидан чиққан. Сабаби нима? Машина уриб юборган. Айб ўзида экан, серқатнов йўлдан ўтаман, деб бу томондан у томонга югурган. Уни кўриб қолган биринчи машина тормоз берган, орқасидан келаётгани ўша машинага урилган, унинг орқасидан келаётган машина ўзини олиб қочаман, деб чапга бурган ва ўша одамни уриб юборган. Автомобиль йўлини белгиланмаган қисмидан югуриб ўтишига нима сабаб бўлибди? Нариги бетдаги ошхонага овқатланиш учун ўтмоқчи экан. Ҳа, бу бетда ҳам ошхона бор-ку?! У бетдаги ошхонада уйғурча лағмон пиширилар экан. Харидори кўп. Эртароқ ҳаракат қилмаса, тугаб қолиш эҳтимоли бор эмиш. Битта шу бефаросат лағмонхўр туфайли неча киши жабрланди. Уриб юборган бечора эса хоҳлайдими, йўқми, неча кундир «жабрланувчи»нинг қорнини тўйғазишга мажбур! Бунинг устига «ҳушёр бўлмагани учун» жазога тортилади.
Орадан ҳеч қанча вақт ўтмасдан ушбу шифохонага тез ёрдам машинаси катта тезликда келиб тўхтади. Ичида оғир бемор бор экан. Шифохона хизматчилари замбар кўтариб чиқишди. Айтишларича, беморнинг ошқозони ёрилиб кетганмиш. Бай-бай, шу ошқозони ёрилиб кетгунча овқат ейдими одам деган?! Ақли-ҳуши жойида эдими бунинг? Анави анҳор бўйидаги сомсахонага уч-тўртта оғайнилар машинасида тушликка боришибди. Одатдагидек, тўрттадан сомса ейишибди. Улардан биттаси қани энди пиширилган тухум бўлганда, шу сомсанинг орқасидан ўн бешта ердим, деб катта кетибди. Ошналари еёлмайсан, есанг тухумни пулини тўлаймиз, дейишибди. Сомса пиширадиган тандир чўғида тухум ҳам пишириларкан. Жиғилдонинг тешилгур ўша тухумдан ўн иккинчисини пўстидан тозалаб, устидан туз сепиб, чайнаб-чайнамай ютиб турганда, ичида нимадир чокидан сўкилгандай бўлибди. Кейин ўтирган жойида ҳушидан кетиб, йиқилибди. Одамнинг ҳайвондан фарқи бор-ку? Наҳот ошқозони ёрилиб кетгунча еяверса? Бўлар иш бўлибди, ишқилиб жони омон қолса бўлгани?! Нима ҳам дердик, жарроҳлик амалиёти, дори-дармон учун кетадиган харажатлар оғайниларининг зиммасида-да, энди.
Қанд касалига учраган анави одам охири машина минишга ярамай қолибди. Кўзи хиралашган эмиш. Ҳар ой дўхтирга кўриниш учун шифохонага таксида келади. Ёнида битта бакалашкада сув олиб юради. Дўхтур «парҳез яхши бўлмабди, қандингиз яна «ошиб кетибди», деса, у айбни нафсига ағдаради: «Энди дўхтур, кўнгил тортса, нима қилай? Кеча қўшни тўй қилганди, қўчқор ёғига ош қилган экан. Нима бўлса, бўлди, деб егандим». «Унда, бизнинг гапимиз бефойда», дейди дўхтир, қўл силтаб, «билганингизни қилинг».
Қон босими ошган аёл икки куннинг бирида тез ёрдамга қўнғироқ қилади. Навбатчи врач босимини ўлчаб, ҳамширага тезда анавинга манавини аралаштириб укол қилиб қўйинг, деб тайинлайди. Токи беморнинг босими меъёрига келмагунча ёнида ўтириб суриштиради. Нима егандингиз, хола? Ўзи иштаҳам йўқ, деб дўхтирнинг кўзидан кўзини олиб қочади аёл. Набирам кўнглингиз нима тусаяпти, деганди. Юмшоққина ош, дедим. Машинасида ғир этиб ошхонадан қазиси билан бир коса ош олиб келганди. Тушликда ўшани едим, холос. Ие ҳа, эсим қурсин, кечга келин хамир овқат қилган экан. Оғзимга бирам ёқдики, бир коса ўшандан ичувдим. Мана, еган овқатларингизнинг натижаси шу, дейди дўхтир, бош чайқаб. Ўша овқатлардан парҳез қилиш керак, хола! Мен сизга дори ёзиб бераман, ўшандан ичиб туринг. Хўп, дейди бемор аёл, набирамга айтаман, олиб келиб беради…
Афсуски, ҳаётда бундай ҳодисалар, воқеалар тез-тез учраб турибди. Шу ўринда жаҳон статистикаси маълумотларига эътибор берадиган бўлсак, ҳар йили бир неча ўн минглаб одамлар йўл-транспорт ҳодисалари сабабли, ўн минглаб одамлар тўғри овқатланмаслик ва ўз соғликларига беэътиборликлари туфайли ҳаётдан эрта кетишмоқда экан. Лекин аслида ҳар куни қанчадан-қанча оилалар транспорт бошқариб кўчага чиқадиган яқинларига оқ йўл тилашади. Транспорт қатновчи кўчани кесиб ўтишда ҳушёр бўлишни эслатишади. Йўл транспорти ходимлари томонидан ҳайдовчиларнинг тезликни оширганлиги, пиёдаларнинг йўлнинг белгиланмаган жойидан кесиб ўтганлиги ва бошқа ҳодисалар туфайли одамларнинг жароҳат олгани ва ҳаётдан бевақт кўз юмганлиги ҳақида хабарлар берилиб, огоҳлантирилади. Тиббиёт ходимлари тўғри овқатланмаслик оқибатида қандли диабет, қон босимининг кўтарилиши, семизлик каби касалликлар йил сайин кўпайиб бораётганлиги ҳақида огоҳлантиради. Қўйинг-чи, инсон омили учун, унинг соғлом турмуш тарзи учун ҳукуматдан тортиб, бошқа барча мутасадди ташкилотлар тушунтириш ишларини олиб боради. Лекин маиший ҳаётга муккасидан кетган, ўз соғлигига эътиборсиз шахслар борки, улар доимо жамиятга муаммо туғдириб юрадилар. Бундай муаммолар туфайли ҳам давлатнинг хазинасидан, ҳам халқнинг чўнтагидан миллионлаб сўмлар кўкка совурилади…
Келинг, азиз ватандошлар, ҳар биримиз ўз соғлигимизга эътиборли бўлайлик! Ҳеч ким ҳаётдан бевақт кетмасин! Ўзингизни эҳтиёт қилинг, сиз оилангизга жуда ҳам кераксиз!
Гўзал юртимизнинг гуллаб-яшнаши йўлида ишга, ўқишга отланган барча биродарларимизга оқ йўл, ҳалол меҳнат қилиб, бир дастурхон атрофида жам бўлган юртдошларимизга ёқимли иштаҳа ва, албатта, бебаҳо бойлик бўлмиш саломатлик тилайман!
Муҳиддин ОМАД